Парламентын танхимд ганцаардлаа нууж, зангараг харуулахыг хичээх Норовын Алтанхуягийг харахаар

“Ялахын жаргал, ялагдахын зовлонг

Тэнэмэл чоно би ясандаа тултал мэдэрнэ” хэмээх нэрт найрагч О.Дашбалбарын шүлгийн мөр өөрийн эрхгүй санаанд орно. Арга ч үгүй, тэр шархдаж ганцаардсан ч зангаа хэзээ ч тавихгүй өвгөн чоно. Бадар барьсан энэ улс төрийн талбарт хэнтэй ч нөхөрлөж чадах, хэнээс ч салж чадах ийм л нэгэн бодьгал. Өдгөө тэрээр “Чоно өтлөвч хургандаа, цорж өтлөвч балиндаа” гэдэг шиг шинэ залуу гишүүдээс эхлээд шийдсэн өвгөдийг хүртэл хэмлэж суугаа нь харагддаг. Түүнд энэ зэргийн эрх, зангараг үлдсэн гэхэд хэцүү ч нэгэнт өөрөө бүтээсэн орон зайг үгүйсгэх аргагүй. Харин шүд үлдсэн эсэхийг айсуй цагийн улс төрийн өнгөнөөс харж болох байх. Зарим тал дээр хэтэрхий өөрийгөө дөвийлгөх, цойлох гэсэн насан зүгийн хийрхэл нь түүнийг гутаах нь бий. Гагцхүү өөрийгөө гутааж байгаа эсэхээ өөрөө ч мэдэхгүй сууж байгаа нь гайхамшигтай. Тэр ганцаардлаа өөрөө бий болгосон. Уг нь тэр Ерөнхий сайдаар ажиллахдаа эзэн хааны нэрээр бонд босгочихсон, улс төрийн ууган хүчнийг Засгийн газрын “хашаа”-наас хөөгөөд гаргачихсан, Монгол Улсын нэр зүстэй аавын хүүхдүүдийг үүдэндээ дугаарлуулж явсан эр хүн. Гэтэл сонгуульд ялагдаж, бие даан нэр дэвших хүртэл чамгүй сэтгэлийн тэнхээ шаардсан биз ээ. Арай ч бүлэг ч үгүй, нам ч үгүй, өөрийгөө хүчээр харагдуулах гэж хичээн жүжиг тавих хүн байгаагүй юм. Ийм болгосон нөхцөл нь өөрийнх нь улс төрийн нүүдэл, намын дотоод увайгүй үйлдлээс хамааралтай. Нэг талаар АН-ын нэрээр насаараа өндөрт заларсан байж хэцүү цагт сүүлээ хавчин зугтаасан нөхөр гэвэл яах аргагүй Н.Алтанхуяг. Яг ийм цаг үед Н.Алтанхуяг АН дотор сэлэм эргүүлж байх ёстой ч зөвхөн хувь улстөрчийн карьераа хөөж байгаа нь хэнд ч таалагдахгүй нь лавтай. Арчаагүй л дүр. Магадгүй өвгөн улстөрч сүүлчийн сумаа тавьж байгаа нь энэ байх. Жүжиг гэснээс түүнд байгалиас өгөгдсөн улс төрийн жүжиглэлт бий. Энэ тал дээр бол Ардын жүжигчин цолтон. Нийт түмний ихээхэн хэсэгт таалагдах ч учир мэдэх хүмүүст огт таалагдахгүй жүжиглэлт бол түүнээс хаашаа ч зайлахгүй, өөртэй нь хамт дуусах амин сүнс нь болсон.

Ц.Элбэгдоржоос эхлээд түүнийг зүгээр байлгаагүй гэдгийг өөрөө ч хэлдэг, өрөөл нь ч хардаг. Цагтаа өдгөөгийн Ерөнхийлөгч хүртэл “Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр”-т хамрагдахаар түүний үүдэнд дугаарлаж зогссон л байж таарна. Ерөнхийлөгчийн эзэмшдэг “Мах Импекс” компани нь жилийн 3.8 хувийн хүүтэй 16.5 тэрбум төгрөгийн эргэлтийн зээлийг “Үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр”-ийн хүрээнд авсан баримт бий. Тухайн цагт бултаараа л түүнд тал тохой татаж байв даа. Ийн мандаж явсан нөхрийг Ерөнхий сайдаас нь татан унагааж, ижил олон нөхөд, амраг саданг нь цагдан шалгаж гээд түүнийг өөд нь өндийлгөөгүй

өнөөдөрт авчирсан нь бол үнэн. Гэхдээ тэр ирээдүйн улс төрийнхөө карьерын төлөө дайсан мэт нөхөр Ц.Элбэгдоржтой ч гар барихад бэлэн байгаа болов уу. Магадгүй тэр хамгийн зальжин улстөрч. Заль гэдэг бол ухааны л нэг хэлтэрхий шүү дээ. Цагаан морин жил, 1989 онд их сургуулийн багшийн ширээнээс улс төрийн замналаа эхлүүлсэн тэрээр УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь Байнгын хороон дарга, Хөдөө аж ахуй, үйлдвэрийн сайд, Сангийн сайд, Тэргүүн шадар сайд, Ерөнхий сайд, Намын дарга гээд дамжиж өссөн зангараг нь түүнийг улс төрийн талбарт баганаас дор борви нуглуулах учиргүй ч тэр ганцаардсан. Н.Алтанхуяг нэгэн жарны босго давж яваа ч ахиад нэгэн жарны босго давах мэт аашилж яваа зоргоороо улстөрч. Өнөөдөр УИХ дахь АН-ын бүлэг ганцхан Норовын Алтанхуягийн хэмжээнд хүрэхгүй байгааг бид харж байна. АН-ын бүлгийн дарга Д.Ганбатыг Н.Алтанхуягтай жиших аргагүй.

Улстөрчийн хувьд бартаа туулж өнөөдөрт ирэхдээ гучаад жил зүтгэсэн намаасаа бус бие даан нэр дэвшихдээ нутгаасаа ч биш, уугуул тойрог Сонгинохайрханаас ч биш, хаа байсан Орхон аймагт өрсөлдөөд ялалт байгууллаа. Аргагүй л хувь улстөрчийн зангараг, мэдрэмж бүх зүйл харагдаж байгаа мэтээр шуугиж л байна. Өнгөрөгч сонгуулийн хамгийн сонирхолтой өрсөлдөөн энэ тойрогт болсон учраас шуугих шалтгаан болсон байх. Энэ мэтээс гадна түүнд хүн чанарын хэлтэрхий цухалздаг. Өдгөөгөөс таван жилийн өмнө би түүнд зориулж “Эр хүн” хэмээх хөрөг нийтлэл бичиж байсан санагдана. Н.Алтанхуягийг ид хэмлэж байхад тэр юунаас ч айгаагүй ил гарч байгаад зодолдсон, даанч дийлэгдсэн. Энэ нь таалагдсан. Өөрийнх нь Ахлах зөвлөхөөр ажиллаж асан Л.Гансүхийг шүүх хуралд өөрийн биеэр очиж, түүнийг цээжээр хамгаалах гэж үзсэн. Тухайн үед Ц.Элбэгдоржийг муучлах бүү хэл өөдөөс нь эгцэлж хардаггүй байлаа. Харин тэр шүүх хуралдааны үүдэнд “Энэ бүгдийн захиалагч нь Элбэгдорж” хэмээн шуудхан хариулж байв. Тэр ч бүү хэл “Яллах гээд байвал намайг ялла” гэж байсан.

“Шинэчлэлийн” хэмээх Засгийг тэргүүлж байсан Н.Алтанхуяг ямархан Ерөнхий сайд байв гэхээр тэнгэр тултал магтах аргагүй ч бас газар дор ортол муучлахаар ажиллаагүй. Намынхаа өлсгөлөн нөхдийг ил далд тэжээх гэж зүдэрч байтал улсын эдийн засаг ч унасан, өөрөө ч унасан хөөрхийлөлтэй түүхтэй л Ерөнхий сайд. Тэр тусмаа улс төрийн талаасаа яс үзсэн. Одоо тэрээр өөрийн тэргүүлсэн Засгийн газрыг унагаасан явдлыг шүдгүй шахам амандаа зууж яваа эр.

С.Ууганбаяр