Мань эр харваас хоногоо хүлээж байгаа хэвтрийн хөгшнийг та ямар сайхан тэнхлүүн харагдаж байх юм гээд л тавьж буулаа. Өмнөөс нь баахан зовлоо доо. Цаад хөгшин нь хурдхан шиг бурхны оронд заларч зовлонгоосоо ангижрахсан гэх чин хүсэл гал нь буурсан нүднээс илт харагдана. Тэгэхэд ийн хэлнэ гэдэг бол доромжлол. Бид ч цай цүү болон сууж байтал бороонд норж, наранд элсэн дөрвөн ханатын муу хаалга чихран, нэгэн харц доогуур бүсгүй хоёр хөлийнхөө дундуур үд дундын наран асгасаар ороод ирлээ. Мань эр ч уухайн тас өндөлзөж, сургуулиа төгссөн үү, ямар сайхан бүсгүй болоо вэ. Ирэх жил хоёулаа миссийн тэмцээнд орвол яасан юм хэмээнэ. Өнөөх бүсгүйн харц улам доогуур болж, улцандуу царайгаа час улаан болгоод эв хавгүйхэн хөлөөрөө үүдэнд дэвссэн гишгүүр сандаан гарч одлоо. Хөлдөхөө ч харахгүй амь тийрэн гарч байгаагаас харвал ихэд ичив бололтой. Аргагүй шүү дээ, өөрийнхөө ямархан зүс царайтайгаа сайн мэдэх хүнийг ийн хэлэхээр ичиж үхнэ биз дээ. Ичихээс гадна уурлаж бухимдах байлгүй дээ. Би ч нэр дэвшигчийнхээ өмнөөс тэр бүсгүйгээс дутахгүй ичиж, сүүлдээ цухалдаад болдоггүй. Хүний өмнөөс ичиж л байсан, гэхдээ энэ удаад ичнэ гэдгийг жинхэнэ утгаар нь сая л мэдэрч байх шиг.
Ингээд уулзалтад ирэгсэдийн түрүүч ч суудал тухлав. Миний сайн мэдэх нэг цүнх үүрсэн муу цаас цоохорлогчийг тосч уулзаад л магтаж өглөө. Чиний сонинд гарсан шүлгийг уншлаа, аргагүй л сод хүн юм. Хот орохоороо уулзаарай хэмээн нэрийн хуудсаа өгөөд л цааш хүмүүстэй мэнд мэдсээр алга болов. Өнөөх цаас цоохорлогч намайг харснаа ийн хэлүүлсэндээ ихэд ичив бололтой, бушуухан алга болох нь тэр. Нэрмэлийн охинд халамцсан дөрөө чангахан эрс ч уяан дээр ханхийн бууна. Цэцэн цэлмэг үгс өвөр зуураа хаялцаж, энэ нэр дэвшигчийн шаансийг нэг харъя байз хэмээн ханхалзана. Хөөрхий нэр дэвшигч ч шаансаа харуулна даа. Амьтнаас нууж тэдэнд архины мөнгө өгөхөөс эхлээд бөөн юм болно. Машин, мотоцикль, морь унасан сонгогчид цугларч уулзалт эхлэхэд мань нэр дэвшигч явж өгнө дөө.
Өөрөө гэрээ ч төвхнүүлээгүй байж улс орон төвхнүүлэх л юм ярина. Сонгогчид л болсон хойно элдэв зүйл шалгаана, харин нэр дэвшигчид чадахгүй зүйл гэж нэгээхэн ч үгүй хариулна. Ёстой л нэг ямар ч хувиралгүй авч өгнө. Ийнхүү хоёр цаг шахам худлаа ярьсны дараа хурсан олон ч залхаж, дараагийн товлосон уулзалт руу явах болоход мань нэр дэвшигч маань байдаггүй. Би ч нэр дэвшигчээ эрж сураад бөөн юм болж байтал нэг муу шавар байшингийн ар талд хэдэн нөхөдтэй тойроод суучихаж. Мань нэр дэвшигч дунд нь сөн түшчихсэн, өөрөө ч балгаж байгаа бололтой. Уг нь нэр дэвшигч маань дээд зэрэглэлийн ресторанд виски хэмээх өнгөт ундааг мөсөөр даруулан шимэж, шал худлаа тас тас инээж суудаг сан, байдаггүй ээ. Гудамжны хэдэн нөхдүүдтэй өнөөх найруулсан спирт уугаад сууж байх юм. Нэр дэвшинэ гэдэг ямар зовлонтой ажил болохыг би зах цухаас нь мэдэрч эхлэв. Би ч очоод муу нэр дэвшигчээ аваад явах зуурт өнөөх хэдэн халамцуу нөхөд нь та гарна,аа хэмээн хэл тультирахад нь мань эр дунд хоёр ч хорин мянгатын дэвсгэрт гаргаж өгөөд л сайхан наргиарай хэмээн гарч одов. Машинд орсон чинь мань эрийн нүд илт сэргэж, миний рейтэнг ч гайгүй байгаа юм байна шүү. Энэ хэдэн нөхдүүд чинь бүгд л дэмжинэ. Хийсэн ажлыг чинь мэдэж байна гэнэ шүү хэмээн хөөрнө. Тэнд ердөө балгуушинд дуртай таван нөхөр л байсан шүү дээ. Тэд сонгууль өгөх үү, үгүй юу, бичиг баримт байгаа эсэх нь ч эргэлзээтэй нөхдүүд. Яалтай ч билээ. Ингээд дараагийн баг орох зуурт мань эр ерөөсөө гишүүн болохоороо энэ хавьд нэг хүүхдийн цэцэрлэг л баръя. Чи хө төсөв өртгийг нь гаргачихаарай. Дөрвөн жилд сум бүрт нэг юм хийхэд дараагийн сонгуульд ч найдвартай л даа хэмээн инээд, уурыг зэрэг барна. Гарах эсэхээ мэдэхгүй байж юун дараагийн сонгууль вэ, уурлахаас яах юм.
Дараагийн баг, суманд ийнхүү уур инээдээ барсаар очиход хэдэн ажилгүй голдуу гэрийн авгай нар цугларсан байх. Мань эр ч машинаас хаалга нээлгэн үсэрч буугаад л бүгдтэй нь гар барьж хөөрөг зөрүүлнэ. Өнөөх л сонссоор байгаад цээжинд орчихсон дургүй хүрмээр худлаа зүйлээ ярьж өгнө дөө. Би бол хөдөө орон нутагт өссөн хүүхэд л гэнэ. Туйлын ядуу болохоор та нартайгаа хамтарч ажиллана л гэнэ. Надад ямар ч компани байхгүй гээд ганц ч үнэн үг байхгүй, түүнд. Уг нь би өөрийнх нь эзэмшлийн, эхнэрийнх нэр дээр байдаг томоохон группийнх нь менежер шүү дээ. Сонгогчид маань ч хувьдаа компанигүй гэхээр алгаа ташина, мөнгөгүй ядуу гэхээр алгаа таших юм. Уг нь би эд нарын оронд байсан бол чи хувьдаа компанигүй, хувийн орлогогүй бол хэрэггүй л гэж хэлнэ. Огт мөнгөгүй, компанигүй нөхөрт хурааж цуглуулсан хөрөнгө мөнгө ч байхгүй. УИХ-ын гишүүн болчихоор хувийн эрх ашгийн төлөө хэт улайрна гэдгийг сонгогчид ер мэддэггүй, баярлаад байдагт л хамаг учир байгаа юм. Ийнхүү ахиад дараагийн уулзалт руу явах болоход нэр дэвшигч маань бас л байдаггүй. Аанай л үйлээр учирсан би эрэл сурал болоход мань эр нэг муу өгөр модны ёроолд хэдэн морь хөтөлсөн залуустай дүнсэн тамхи эв хавгүйхэн сороод инээж суух юм. Очтол ойр зуурын яриа дэлгэж, нүднээсээ нулимс унаган дүнсэн тамхи уушиглаж суух аж. Уг нь тэр огт тамхи татдаггүй хүн байхгүй юу. Тамхи татаад гаднаас орж ирэхэд л пий пай болдог, тийм л хүн. Гэтэл ингэж суух юм. Аанай л би нэр дэвшихын зовлонг бага сага мэдэрсээр. Бидний уулзалтууд нэг ийм маягаар өрнөсөөр. Өнөөх худлаа үгийг мянгантаа давтахад үнэн болдгийн үлгэрээр би ч сүүлдээ нэр дэвшигчийнхээ үгэнд итгэж, түүнийг бишрэх шинжтэй. Худлаа гэдгийг нь хамгийн сайн мэдэх хүн нь би л юм сан. Тэгэхэд л ийн итгээд зогсохгүй бишрэх тийшээ хандаж байгаагаас харвал сонгогчдын хулхидуулдаг нь аргагүй юм байна хэмээн үе үехэн сэрхийж бодно,оо бас. Гэхдээ тэр УИХ-ын гишүүн болчихсон л доо.
С.Ууганбаяр 2012 он
